Potential for Shame

Potential for Shame (2022) is een monumentale installatie die bestaat uit zeven lage en hoge wandreliëfs van jesmonite, metaal en neon. Vier op afstand bestuurde mechanische auto's bewegen door de tentoonstellingsruimte en reageren met geluid op de aanwezigheid van bezoekers, dankzij een systeem van artificiële intelligentie. Dit systeem werd ontworpen in samenwerking met Julien Bouille voor de robotische programmering, en Pierre Dozin voor de geluidscompositie.

In een meer bescheiden uitvoering gepresenteerd onder de titel Splendeur et Décadence des Sirènes in de New Space in Luik (2020) en vervolgens in de Kunsthal van Gent (2021), kruist Potential for Shame onderdrukte seksualiteiten en autoritaire figuren. Het onderwerp van de installatie stamt uit de specifieke context van de uitnodiging van de New Space, waarin vroeger de garage van de Luikse gerechtelijke politie werd ondergebracht, en die de kunstenaar sterk heeft beïnvloed.

Potential for Shame, de titel van de installatie, roept dus de oordelen op over vrije seksuele praktijken waarvoor sommige politieagenten zich in de ogen van hun collega's zouden kunnen schamen. Maar de titel kan ook op een andere manier worden geïnterpreteerd, het potentieel voor schaamte kan ook worden belichaamd in de blikken die deze praktijken beoordelen, die "lichamen confronteren met het geweld dat wordt opgelegd door normatief en bestraffend denken", zoals Aline Bouvy het formuleert.

Door hun onderwerp en hun uiterlijk verwijzen de bas-reliëfs naar het monumentale schilderij Le Monde clair des Bienheureux, geschilderd door Elisàr, in de Villa Monte Verità in Ascona, Zwitserland. Het is het enige spoor van het Clarisme, een transgender utopische religie die in de jaren twintig in Duitsland werd uitgevonden en die pleitte voor een terugkeer naar de natuur en gendergelijkheid door de emancipatie van vrouwen en homoseksuelen. Potential for Shame reageert op Urine Mate 2 en Strategy of Non-Cooperation VI, andere werken uit Aline Bouvy's ensemble in de collectie van de Stichting KANAL die handelen over naakte mannelijke lichamen, queer cruising praktijken en minderheden in het algemeen.

Formeel doen de panelen van Potential for Shame ook denken aan een serie haut-reliëfs uit een heel andere context: die van het Athénée de Waha in Luik, een school die in de jaren dertig van de vorige eeuw door een Luikse filantroop werd gebouwd om jonge meisjes toegang te geven tot het voortgezet onderwijs. Ondanks de hyperseksualisering van de tienerlijven op de fresco – gebruikelijk in die tijd – was het bevrijdende symbool van de Athénée de Waha een belangrijke inspiratie voor Aline Bouvy.

Potential for Shame weerspiegelt ook de onzichtbaarheid van vrouwen in de openbare ruimte. De urinoirs van jesmonite herinneren aan de numerieke en zichtbare overheersing van mannelijke toiletten ten opzichte van die voor vrouwen. Aline Bouvy beschouwt ze als "architectonische uitsteeksels", elementen die buiten in de stad te vinden zijn en fysiek een overweldigende mannelijkheid bekrachtigen. In haar installatie worden de ondersteboven geplaatste urinoirs echter afgewend van hun fallische symboliek: ze nemen zelfs op vreemde wijze de vorm aan van een vulva, een "queer inversie". (“Renversements queer”, Denis Gielen, Cruising Bye, 2022).

In het midden van de ruimte staat het ballet van auto's voor de dominantie van de ordehandhavers over de openbare ruimte en mores. De op afstand bestuurde auto's zijn geprogrammeerd om de karakteristieke bewegingen van politiepatrouilles voor omsingeling of verspreiding tijdens demonstraties na te bootsen. Ze ondernemen autonome choreografieën en stoppen wanneer bezoekers de ruimte binnenkomen om met ze om te gaan. De kunstenaar benadrukt de exponentiële ontwikkeling van bewakingsapparatuur die hedendaagse repressieve systemen ondersteunt. De muziek, gecomponeerd door geluidstechnicus en musicus Pierre Dozin, schommelt tussen het lied van de sirenes die Odysseus tegenkomt en de sirenes van de politiewagens. Het roept en waarschuwt voor een gevaar: dat van toenemende repressieve controle.