A Blueprint for Toads and Snakes

© Eva Broekema

Sinds 2005 verkent Sammy Baloji de geschiedenis en het geheugen van Congo. Zijn werk is één groot onderzoek naar de archieven en het cultureel, architecturaal en industrieel patrimonium van de streek Katanga en de gevolgen van de kolonisatie door België.
De installatie A Blueprint for Toads and Snakes stelt de blijvende impact van de grootschalige mijnontginning op de Congolese geografie, infrastructuur en socio-culturele structuren aan de kaak. Ze bestaat uit drie delen: Chura na Nyoka, het stadsplan en de herdenking van Kasaï.

Het Belgische koloniale regime vroeg de Katangese Joseph Kiwel in 1957 om het toneelstuk Chura na Nyoka (De Pad en de Slang) te schrijven. Het gaat over een pad en een slang die vanwege hun biologische verschillen niet in staat zijn om vrienden te blijven . Door enkele onderdelen van het decor van het stuk te hergebruiken, klaagt Sammy Baloji de strategie van het Belgische koloniale regime aan om zijn macht te bestendigen met een verdeel-en-heersbeleid.

 

Hij verbindt zijn boodschap over de rassensegregatie met het plan voor een ‘inboorlingenstad’ in mijnhoofdstad Lubumbashi. Het plan, dat gebaseerd is op het originele document, toont de onteigeningen van de inwoners en het doel om een ‘cordon sanitaire’ aan te leggen: een bufferzone om de Europese en de Congolese bevolking van elkaar te scheiden. Je hoort de tekst van Chura na Nyoka, waardoor hij metaforisch ook weerklinkt in de straten van Lubumbashi.
Rondom het stadsplan wordt het woud weergegeven volgens de traditie van de Hangar-school (een kunstatelier dat in 1946 werd opgericht in Lubumbashi), verwijzend naar de techniek van de Congolese schilder Pili-Pili Mulongoy.

 

Door de 138 familieportretten die door de mensen van Kasaï werden achtergelaten te fotograferen en tentoon te stellen, herdenkt Sammy Baloji de vergeten geschiedenis van hun verbanning uit Katanga tijdens de Katangese Secessie van 1960. Deze onafhankelijkheidsverklaring, die diplomatiek en militair gesteund werd door België, ging gepaard met rassenconflicten. Sammy Baloji poogt niet alleen deze archiefbeelden te redden van de vergetelheid, maar geeft deze tot nu toe nog niet gedocumenteerde gewelddadige uitzettingen een plek in de geschiedenis.